De Boerclub – “A Young Boys’ Network”

“In dergelijke kleine – toch geïsoleerde – gemeenschappen ontstaan er vanzelfsprekend vriendenclubs; deze Enschedese clubs, waar de overlevering van zegt, dat de moeders eigenlijk de ballotagecommissie vormden, speelden een grote rol in het leven van de leden. Ook meisjes werden in clubs ‘gepoot’, die dan kransen werden genoemd. Deze kleine groep ontmoette men niet alleen in dit clubverband, maar daarnaast was ‘De Groote Sociëteit’ Ao 1810 een overkoepelend dagelijks trefpunt; bovendien liep men elkaar in familieverband reglematig tegen het lijf.”

Bovenstaande schreef Benno van Delden in 1990 in zijn eerste deel van ‘Enschede, de Hooge Heeren en ‘t Sociëteit’. In dat boekje staat hij uitgebreid stil bij de typische club- en kransjescultuur dat zo’n grote rol heeft gespeeld in het sociale leven van Twentse textielfamilies. Aan de hand van amusante anecdotes schetst hij een levendig beeld van ‘de goede, oude tijd’. Dit laatste is natuurlijk bekeken vanuit de vooraanstaande maatschappelijke positie van de clubleden. In de clubs en kransjes vond men de kinderen van textielfabrikanten, maar ook van dominees, artsen en andere notabelen. Als eerste club noemt Van Delden ‘De Boerclub’; de leden werden allen geboren omstreeks 1863.

In 1888 werd vanuit De Boerclub-gelederen een theekoepel gebouwd nabij de Usseler-halte in Twekkelo. Dit werd het thuishonk voor de vriendenclub, die inmiddels bijna allemaal de 25 jaar hadden aangetikt. In de muur vindt men een ‘eerste steen’ van 9 januari 1888 met daarop de initialen van de leden: J.J.E. Melster, F. Melster, L. ten Cate, Th. Höpink, B.J. ter Kuile, W.A.S. ter Kuile, H.J. van Delden, B. Romeny en J.B. van Heek. Benno van Delden schrijft in het boekje dat hij indertijd geen foto heeft kunnen bemachtigen van De Boerclub. Gelukkig beschikt het Archief Twentse Textielfamilies over bijgaande clubfoto uit 1881. Blijkens de foto uit 1881 waren leden van het eerste uur:

• B.J. ‘Ben’ ter Kuile (1863-1945), firmant Nico ter Kuile & Zn
• Jan B. Blijdenstein (1862-1920), firmant Blijdenstein & o
• Lambertus ten Cate (1862-1916)
• W.A.S. ter Kuile (1864-1919), firmant E. ter Kuile & Zn
• Engelbert Elderink (1863-1943), werkzaam in de financiële sector
• J.B. ‘Bernard’ van Heek (1863-1923), firmant Van Heek & Co
• Hermann Reerink (1863-1953), firmant Arntzenius, Jannink & Co te Goor
• mr. Maurits K.J.J. Ter Kuile (1862-1931), griffier te Almelo
• Jochem Warnaars (1863-1943), werkzaam bij de posterijen

Op de steen uit 1888 ontbreken de namen van Jan Blijdenstein, Engelbert Elderink, Hermann Reerink, Mau ter Kuile en Jochem Warnaars. Dit moet met verhuizingen te maken hebben gehad: Engelbert Elderink werkte op dat moment namelijk voor het effecten- en wisselkantoor der fa. Wilhelm Ree Jr. in Hamburg, Hermann Reerink werkte voor het handelshuis Reiss & Co in Nederlands-Indië, Mau ter Kuile was griffier in Almelo en Jochem Warnaars was surnumerair bij de posterijen in Gorinchem. Alleen het ontbreken van Jan Blijdenstein kan ik op dit moment niet verklaren. Door deze uitloop werd De Boerclub aangevuld met nieuwe leden: de neven J.J.E. Melster (1859-1936) en Frits Melster (1862-1941), Th. J. ‘Dorus’ Höpink (1861-1926), Hermann J. van Delden (1863-1940) en Barend Romeny (1863-1949).

• In 1991 verscheen het tweede deel van ‘Enschede en de Hooge Heeren’. Daarin schrijft Benno van Delden o.a. over zijn grootvader A.C.G. ‘Chris’ ter Kuile (1860-1952), diens buiten De Vieker en over een bijzondere correspondentie met een 95-jarige Enschedese missionaris op Borneo. De vele humoristische anekdotes maken de twee boekjes een plezier om te lezen, aanrader!
• In het Archief Twentse Textielfamilies bevinden zich naast de foto van de Boerclub uit 1881 (inv.nr. 314) ook documenten aangaande de bouw van de theekoepel in Usselo, 1887-1889 (inv.nr. 3963).