De kunstzinnige Miedema’s

De kunstzinnige Miedema’s;

Rein Miedema en diens zonen Simon en Johan Miedema

Ondanks dat ik twee tantes heb die gepassioneerde kunstschilders zijn, kan ik niet zeggen dat ik veel kunstschilders ben tegengekomen in de oude generaties. Deze zijn op één hand te tellen. De ‘verwantschap’ tot Rembrandt van Rijn (1606-1669) spreekt het meest tot de verbeelding, maar er zijn wel enkele kunstschilders die dichterbij familie zijn. Eén van hen is Rein Miedema (1835-1912) uit Harlingen, een oom van mijn overgrootmoeder C.H.H. Aalders-Schaafsma. Ook diens kinderen en kleinkinderen bleken getalenteerde kunstenaars, waardoor men wel kan spreken van een zeer artistieke familie. Ondanks dat ik geen verstand heb van kunstgeschiedenis, hoop ik toch dat ik in staat ben geweest het één en ander leuk – en kloppend – uiteen te zetten.

Harlingen

Harlingen is één van de elf Friese steden en op Stavoren en Hindeloopen na, de oudste stad van de provincie. Vanwege zijn ligging aan de Waddenzee groeide Harlingen uit tot de grootste havenstad van Friesland. Harlingen was sedert 1644 – naast een handelshaven – de vestigingsplaats van de Friese admiraliteit. Nijverheid en handel brachten welvaart, maar desondanks bleef Harlingen achter qua inwonersaantallen in vergelijking met Leeuwarden, Franeker en Sneek.

In de 18e eeuw kende Harlingen een grote textielnijverheid die in de hoogtijdagen werk bood aan ongeveer 40 procent van de bevolking. Sedert de Franse Revolutie verdween deze bedrijfstak in Harlingen, waardoor armoede zijn intrede nam. Dankzij stimulerende maatregelen van de overheid – de Nederlandsche Handelsmaatschappij – wist Twente zich in de negentiende eeuw te ontpoppen tot het textielcentrum van Nederland. Harlingen wist van die ontwikkeling wel enigszins te profiteren als aanvoerhaven van katoen en vlas. Harlingen onderhield daarnaast – in de negentiende eeuw – vaste stoomvaartdiensten met Amsterdam, Zwolle, Kampen, Leeuwarden, Sneek en Engeland. Om een idee te geven van de aantallen zeeschepen die Harlingen aandeden, grijp ik terug op een krantenartikel uit 1877i; in 1876 kwamen 669 zeeschepen te Harlingen aan (91 meer dan in 1875) en gingen 647 zeeschepen uit (103 meer dan in 1875). Door de uitbreiding van het spoorwegnetwerk in de jaren ’60 en ’70 van de negentiende eeuw1 kon Harlingen sneller en goedkoper zijn goederen kwijt aan het achterland, waaronder aan “het nijvere Twente”.ii De havenstad beleefde daardoor een groei, waardoor werd besloten de haven flink uit te breiden. De voltooiing van deze werkzaamheden werd in 1877 feestelijk gevierd met de opening van de nieuwe Willemshaven door Prins Hendrik (1820-1879, zoon van koning Willem III).iii Als handelshaven werd Harlingen echter snel verder voorbijgestreefd door Amsterdam en Rotterdam, waardoor Harlingen reeds lange tijd als kustvaart- en vissershaven enkel een provinciaal belang dient. De neerwaartse tendens in de handel is waarschijnlijk de oorzaak dat Harlingen nauwelijks als stad is gegroeid. Telde Harlingen in 1877 ongeveer 11.000 inwoners, op dit moment is dat nog steeds slechts 15.000 inwoners.


Opvallend is overigens dat Harlingers van oudsher weinig binding voelen met Friesland. Zij voelen zich reeds eeuwenlang tekort gedaan door de provincie, waardoor zij zich meer richting Holland oriënteerde. Dit sijpelt zelfs tot aan heden door. Op dit moment wordt in Harlingen nauwelijks Fries gesproken en de Fryske Nasjonale Party heeft in Harlingen nog nooit meegedaan aan de gemeenteraadsverkiezingen.

De Miedema’s in Harlingen

Zoals in elke havenstad namen zeehandelaren, reders, cargadoors en kooplieden een invloedrijke positie in.

De Miedema’s waren een echte Harlinger familie en behoorde tot de laatste groep. Simon Miedema (1808-1874) nam – na het overlijden van zijn vader Rein Miedema (1771-1829) – zijn vaders ijzerkramerij over. Hij woonde met zijn eerste echtgenote Margaretha Bakker en hun 10 kinderen aan de Voorstraat in Harlingen (tegenwoordig huisnummer 53).

De Voorstraat lag even ten zuiden van de Noorderhaven. Door de Voorstraat liep een gracht, de Voorstraatgracht, die in 1884/1885 werd gedempt. De straat kende veel bedrijvigheid met winkels, ambachtslieden en kleine vrachtscheepjes voor de deur. Desalniettemin vonden veel welgestelden het ook een uitstekende plek om te wonen; men trof hier tevens artsen, apothekers, predikanten en de rijkste kooplieden van de stad. Tot deze laatste categorie behoorde onder andere Sjoerd Jacobus Hannema (1791-1831) die het pand Voorstraat 56 bewoonde; het huidige gemeentehuis Hannemahuis. De familie Hannema was gelieerd aan de bekende redersfamilie Fontein, die omstreeks 1870 een aanzienlijk herenhuis liet bouwen op Voorstraat 52, de huidige bibliotheek. Tussen deze beide panden staat uiteraard Voorstraat 54, het stamhuis van de familie Schaafsma in Harlingen. Hier woonde de aannemer van publieke werken Sjoerd Obbes Schaafsma (1780-1860) en later diens jongste zoon en opvolger2 Atze Sjoerds Schaafsma (1820-1907). De panden Voorstraat 50 t/m 82 (even) zijn praktisch allemaal rijksmonumenten, waardoor dit blok niet veel verschilt van de negentiende eeuwse Voorstraat (zonder gracht dan wel…).


Schuin tegenover de panden van Hannema en Schaafsma stond het geboortehuis van Rein Miedema, Voorstraat 53. Het huis lag tussen de huizen van koopman Jan Luytjes Faber en de doopsgezinde predikant Freerk Hoekstra. Rein Miedema werd in dit huis op 19 augustus 1835 geboren als zoon van de eerdergenoemde Simon Miedema (1808-1874) en Aafke van der Heide (1812-1855). Hij was de tweede zoon van in het totaal 10 kinderen. Zijn oudere broer – en tevens naamgenoot – en enkele andere broers/zusters overleden op zeer jonge leeftijd.

Rein Miedema (1835-1912), zijn leven in Harlingen

De vader van Rein Miedema, Simon Miedema (1808-1874), was ijzerkramer. Een ijzerkramer was een kleinhandelaar in ijzer, die op markten en eventueel aan de deur zijn waar sleet. Hoewel ‘kramer’ lijkt te duiden op een eenvoudig bestaan, zal Simon Miedema prima instaat zijn geweest om zijn gezin van alle behoeften te voorzien. Hij bezat was een zelfstandige, bezat het huis aan de Voorstraat in eigendom en zijn kinderen trouwden met niet-onbemiddelden. Uit een advertentie blijkt dat hij zich niet enkel richtte op de verkoop van ijzer; hij speelde tevens in op de vraag naar vensterglas en muurverf;

MUURVERF

Ten gevolge een contract, met den heer R.H. van Someren, van Rotterdam, gesloten,heb ik de eer ieder ingezeten dezer Provincie te verwittigen, dat bij uitsluiting allen door mij Ondergeteekende te verkrijgen is de geoctroijeerde MUURVERF door bovengenoemde vervaardigd, aangeprezen door HH. Ministers van onderscheidene Departementen, en nog deze dagen door den Heere Staatsraad, Gouverneur dezer Provincie onder de aandacht der Plaatselijke Besturen van dit gewest gebragt.

Deze Verf, welke volgens attesten bij mij voorhanden door deskundigen, aangeprezen wordt als een alles afdoend en zeker middel om vochtige en roetachtigen doorslag van muren te keeren, is bovendien zeer gemakkelijk te verwerken, daar dit even goed door Stucadoors, Metselaars als Verwers kan geschieden. De prijs per half Ned. ff is 50 cent. Correspondentie en bestellingen hierover met gefrankeerde brieven bij

S. Miedema,

in IJzerwaren en Vensterglas

Voorstraat, wijk C, No. 55, te Harlingen”iv

Stukadoors bleken de geoctrooieerde muurverf goed te kunnen gebruiken en dat kwam de jonge Rein Miedema vast goed uit aangezien hij koos voor dit ambacht. Op 15 september 1859 trad hij te Harlingen in het huwelijk met Jeltje Schaafsma (1836-1864), een dochter van de zeehandelaar Pier Sjoerds Schaafsma (zoon van de eerdergenoemde Sjoerd Obbes Schaafsma in de Voorstraat) en Christina Petraeus. Rein Miedema was stukadoor van beroep.

De families Miedema, Schaafsma en Petraeus waren reeds (indirect) aan elkaar verwant. Rein Miedema en Jeltje Schaafsma deelden een gemeenschappelijk oom en tante, namelijk Jacobus Albertus Petraeus (1796-1872) en Maaike Miedema (1798-1857). Daarnaast was een oudere zuster van Jeltje Schaafsma zes jaar eerder, in 1853, gehuwd met de cargadoor Willem van Oppen, die op zijn beurt weer een zwager was van Rein Miedema.


Rein Miedema met zijn eerste echtgenote Jeltje Miedema-Schaafsma (eig. K. van der Meulen)
3



Genealogisch fragment

Verhuizing Rein Miedema (1835-1912) naar Rotterdam

Uit het huwelijk van Rein Miedema en Jeltje Schaafsma werden drie zonen geboren, waarvan de jongste twee als zuigeling stierven. De oudste zoon, Simon Miedema (1860-1934), werd als enigste kind geboren in Harlingen. In 1860/1861 verhuisde Rein Miedema met zijn echtgenote en zoontje naar Rotterdam, waar hij zich als stukadoor vestigde in de Weenastraat (nr. 14) en daarna met zijn gezin vestigde op de Kruiskade (wijk 14, nr. 648). Beide straten, in het centrum van Rotterdam gelegen, zijn in de loop der tijd geheel veranderd. Het Weena is een straat met veel hoogbouw geworden en loopt voor het Centraal Station langs; de Kruiskade werd bij het bombardement op Rotterdam in mei 1940 vernietigd, maar behield ook na het bombardement zijn functie als winkelstraat.

Op de Kruiskade was in de jaren ’60 van de negentiende eeuw genoeg vertier; hier lag de Nieuwe Schouwburg en de recent geopende Rotterdamsche Diergaarde.4 “Voor Jan-met-de-Pet was de Rotterdamse Diergaarde in de vorige eeuw maar een paar dagen per jaar toegankelijk. Tegen betaling van een kwartje kon je dan kijken naar leeuwen en luipaarden, die voor een groot deel werden geschonken door gouverneur-generaals van Nederlandsch Indië en vorsten uit allerlei koloniale gebieden. De overige dagen van het jaar was de diergaarde alleen geopend voor de ongeveer 8000 leden uit Rotterdam en het gebied dat er minder dan een half uur gaans omheen lag.”v In 1937 werd de dierentuin verplaats naar de huidige locatie in Blijdorp en werd de dierentuin het gehele jaar geopend voor ook niet-leden.5

Op 28 juni 1864 overleed de 27-jarige Jeltje Schaafsma in haar woonhuis aan de Kruiskade. Zij liet haar 28-jarige echtgenoot Rein Miedema en 3-jarige zoontje Simon Miedema achter. Op 4 september 1867 hertrouwde de stukadoor Rein Miedema met de 4-jaar oudere Helena van Bakergem (1831-1914). Zij werd 2 augustus 1831 te Rotterdam geboren als dochter van Nicolaas van Bakergem en Magdalena Josina van Helsdingen.

De Afrikaanse roots van Rein Miedema’s tweede echtgenote

Rotterdam wordt vaak de meest moderne en meest multiculturele stad van Nederland genoemd. In de negentiende eeuw kon Rotterdam deze titels eveneens achter haar naam plaatsen; het in 1897/1898 gebouwde Witte Huis was met haar elf verdiepingen een tijdlang het hoogste kantoorgebouw van Europa en wordt door sommigen gezien als eerste wolkenkrabber van Europa. Met een hoogte van 43 meter is dat wellicht teveel eer; anderen geven de 87-meter hoge Boerentoren in Antwerpen – uit 1929 – deze eervolle benaming. Daarnaast kon men in de 19e eeuw nergens zoveel verschillende nationaliteiten treffen als in Rotterdam. De havens trokken zeelui, handelaren en toeristen aan vanuit de gehele wereld.

Helena Miedema-van Bakergem (1831-1914) (eig. K. van der Meulen)

Helena van Bakergem, de tweede vrouw van Rein Miedema, had een voor – die tijd – bijzondere afkomst. Haar overgrootvader Nicolaas van Bakergem (1735-1786) was een mulat. Hij was een zoon van de rijke, blanke W.I.C.-bestuurder Nicolaas Mattheus van der Noot de Gietere en een Afrikaanse vrouw. Hij werd geboren op het fort Elmina, dat sinds de 17e eeuw in handen was gekomen van de Nederlanders. Het fort lag aan de Goudkust (thans Ghana) en was een belangrijke handelspost voor de West-Indische Compagnie. Hier werd goud vandaan gehaald in ruil voor textiel, koperwaren, kralen en brandewijn. Het meest bekend – en berucht – is het fort vanwege haar slavenhandel. Tussen 1694 en 1698 predikte voorvader6 Ds. Ludolfius Huisinga (1674-1733) op het fort Elmina. Hij vroeg om ontheffing wegens ziekte en keerde daarop terug naar de Groningse Ommelanden.

Het fort was – begrijpelijkerwijs – geen gezonde en aangename woonomgeving. De ‘zwarte Hollander’ Nicolaas van Bakergem werd op jonge leeftijd voor scholing naar Nederland gezonden; zijn vader Van der Noot de Gietere volgde later ook naar Nederland en trouwde een Nederlandse vrouw. Hij belegde in onroerend goed in de provincie Utrecht, maar keerde met diens zoon Nicolaas van Bakergem in 1754 terug naar de Goudkust. Van der Noot de Gietere werd toen aangesteld tot gouverneur van de Goudkust, maar overleed het jaar daarop. Nicolaas van Bakergem bleef enige tijd werkzaam bij de W.I.C. en verdiende goed aan o.m. de slavenhandel. Na een mooi kapitaal te hebben opgebouwd keerde hij eveneens terug naar Nederland en trouwde in 1781 te Amsterdam met Helena Arent (1747-1838). Helena Arent was afkomstig uit Rotterdam en weduwe van Ds. Samuel Crombou (1735-1776). Nicolaas van Bakergem vertrok rond 1785 weer naar de Goudkust, maar overleed – evenals zijn vader – al een jaar later. Zijn weduwe Helena van Bakergem-Arent keerde met haar zoon Nicolaas M.T. van Bakergem (1782-1837) terug naar Nederland en vestigde zich in Rotterdam. De Van Bakergem’s waren goed in geld verdienen, maar kapitaal behouden was een ander verhaal.vi Helena van Bakergem-Arent overleed op 92-jarige leeftijd in Rotterdam en zag haar nakomelingen van de sociale ladder neerdalen; haar zoon was nog wel commies der stedelijke belastingen te Rotterdam, maar haar kleinzoon – eveneens Nicolaas van Bakergem (1803-1853) genaamd – voorzag in het onderhoud als barbier. Deze Nicolaas van Bakergem was de vader van Helena Miedema-van Bakergem. Zij heeft overigens haar overgrootmoeder, de weduwe van de mulat, tot haar zesde jaar meegemaakt.

Carrière-switch van Rein Miedema (1835-1912)

Na het tweede huwelijk van Rein Miedema met Helena van Bakergem bleven zij nog enige jaren wonen op de Kruiskade in Rotterdam. Rond 1869 verhuisden Rein Miedema, zijn tweede echtgenote Helena en haar stiefzoon Simon Miedema naar de Jonker Fransstraat, een andere winkelstraat in het centrum van Rotterdam. Rein Miedema veranderde rond diezelfde periode van beroep. Als stukadoor werkte hij regelmatig samen met een ornamentsmaker. Het maken van ornamenten vergde creativiteit, behendigheid en nauwkeurigheid. “Een ornament is een compositie of versieringselement dat tot doel heeft een voorwerp of gebouwen of delen daarvan te versieren of op te luisteren.”vii Het kan dus vrijer geïnterpreteerd worden dan enkel het maken van plafondornamenten, waar ik persoonlijk aan dacht. Het uitwendig verfraaien van gebouwen behoorde tevens tot het pakket. Vanaf 1868 komt Rein Miedema voor als ornamentsmaker te Rotterdam.

Dit beroep zal hem meer hebben gelegen, aangezien hij zeer kunstzinnig was aangelegd. Mogelijk heeft hij boetseerlessen gevolgd aan de in 1851 opgerichte Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam. Deze academie ontstond door een samenvoeging van het Rotterdamse Tekengenootschap en de Rotterdamse Industrieschool en heet sinds 1998 de Willem de Kooning Academie. Op de opleiding werden zowel artistieke- als technische vakken gedoceerd.

Een geliefde bezigheid van Rein Miedema was schilderen en hij bleek talent te hebben. In de jaren ’80 van de negentiende eeuw zag hij mogelijkheid om hier zijn beroep van te maken. Vanaf 1885 gaf hij aan kunstschilder van beroep te zijn. Zijn schilderijen hebben elementen van de Nederlandse Romantiek (ca. 1795-ca. 1848) en van de Haagsche School (ca. 1860-). Het nostalgisch verlangen en een rooskleurige weergave van de realiteit waren twee van de hoofdkenmerken van de Romantische School, waarbij de hectiek van dien tijd – de industriële revolutie – achterwege werd gelaten.

Rein Miedema richtte zich vooral op zee- en riviergezichten met schepen. Een vertrouwd beeld uit zijn tijd aan de Voorstraatgracht in Harlingen. Hij deed inspiratie op voor zijn werken in de buurt van Rotterdam, langs de Hollandse en Friese kusten en rondom de Zuiderzee.

Rein Miedema, ‘Bomschuit op het Scheveningse strand’viii



Rein Miedema, ‘de Scheveningen bij zonsondergang’ix



Rein Miedema, “man in roeibootje bij zeilende platbodem in haven” (1887)x



Rein Miedema, ‘strandgezicht met uitvarende vloot’ (1896)xi

Rein Miedema, ‘Schipbreuk bij Harlingen’ (coll. H. Vrolijk)

Op de Academie in Rotterdam werd de eerste decennia op een klassieke manier teken- en schilderlessen gegeven; hierbij werden de studenten geacht schilderijen en tekeningen te kopiëren. In 1880 werden de tekenleraren W. B. Molkenboer en Jan Striening, uit resp. Leeuwarden en Deventer, gevraagd om onderzoek te doen naar het tekenonderwijs in België.

(…) België zou dan nu het voorbeeld zijn, zooals Frankrijk dit omstreeks twintig jaren geleden is geweest om ons naar te richten, m.a.w. Om ons eene methode aan de hand te doen, die iets beters, stellig iets anders beoogt dan de tot dusver bij ons gevolgde leerwijzen. (…)

Het onderzoek der commissie moet stellig zeer ten gunste van het Belgische systeem zijn uitgevallen, want volgens het bovengenoemde Kon. Besluit van 23 juni j.l. Zal er te Amsterdam van den 19n Juli tot den 28n Augustus een’ cursus gehouden worden, ten behoeve van de verbetering van de methode van het teeken-onderwijs, waartoe uitsluitend worden toegelaten onderwijzers en leeraren in het teekenen, verbonden aan inrichtingen tot opleiding van onderwijzers of aan instellingen van middelbaar onderwijs, en zij die in ‘t bezit zijn van een akte van bekwaamheid in het handteekenen, het rechtlijnig teekenen en de prespectief, bedoeld in art. 77 litt. D. der wet van 2 mei 1863 (Staatsblad No. 50)” aldus Het Nieuws van den dag van 8 juli 1880.

Begin 1881 werd Jan Striening (1827-1903) aangesteld als hoofdonderwijzer voor de afdeling handtekenen van de Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen te Rotterdam.xii Hij veranderde de leerwijze aan de academie, waarbij het naschilderen taboe werd en de leerlingen vrijer werden gelaten hun eigen stijl te ontwikkelen.

Volgens deskundigen vallen de schilderijen van Rein Miedema in de categorie ‘Overgang Romantische naar Haagsche School’. “Deze categorie omvat werken die qua stijl en onderwerp het best te plaatsen zijn tussen de Romantische en Haagse School in. De penseelstreek van deze schilders werd al losser dan die van de Romantische School, alhoewel de onderwerpen nog hetzelfde bleven. Deze stroming was van een relatief korte periode, zodat er niet veel kunstenaars zijn die hier specifiek bekendheid door kregen.”xiii

‘De Haagse school’ (ca. 1860-1890) zette zich – reeds voor het onderzoek van Jan Striening in 1880 – af tegen de behoudende stijlopvattingen van de academies. De kunstschilders die tot deze groep behoorden, waaronder Jozef Israëls, Anton Mauve en Johan Hendrik Weissenbruch, wilden een meer realistisch beeld scheppen van de werkelijkheid dan de idealiserende Romantiek. Landschappen en het gebruik van sobere kleuren was kenmerkend voor de Haagse School, hoewel in een later stadium hun schilderijen lichter van kleur werden.

Rein Miedema werd aangesteld tot leraar aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam. Doordat veel studenten naast hun opleiding aan de Academie een beroep uitoefenden, besloot Striening om aan de Academie avondlessen te organiseren. Aan de Academie gaf Rein Miedema les aan o.a. Bernard Richters (1888-1966) en Henri Boot (1877-1963). Richters werd beeldhouwer en kunstschilder Boot gold als de nestor van de Haarlemse School van de twintigste eeuw. Het is mij niet bekend of Rein Miedema enkel lessen gaf in schilder- en tekenkunst of dat hij tevens boetseerlessen doceerde. Tevens is het mij onbekend in welk jaar Miedema werd aangesteld als leraar. Sommige mensen zeggen dat zijn aanstelling de reden was voor vertrek naar Rotterdam rond 1861, maar dat betwijfel ik.

Rein Miedema overleed 23 april 1912 in zijn woonhuis aan de Essenlaan 40 in Rotterdam op 76-jarige leeftijd. Hij had reeds tijdens zijn leven bekendheid vergaard als zeeschilder. Zijn weduwe Helena Miedema-van Bakergem overleefde hem enkele jaren; zij overleed 8 september 1914 op 83-jarige leeftijd.

Rein Miedema (1835-1912) (eig. K. van der Meulen)

In 1920 werden in Harlingen enkele nieuwe straten aangelegd, waarvan vier straten werden vernoemd naar uit Harlingen afkomstige schilders. Een van de straten kreeg de naam Rein Miedemastraat. De overige drie straten werden vernoemd naar de Harlinger schilders Petrus Feddes (1586-1623), Jacob Adriaensz. Bakker (1608-1651) en Nicolaas Bauer (1767-1820).xiv

Verschillende schilderijen van Rein Miedema hangen in musea, zoals het Hannemahuis (aan de Voorstraat in Harlingen) en het Fries Scheepvaartmuseum in Sneek. In het Museum Hannemahuis preikt naast het onderstaande schilderij van Rein Miedema tevens een negentiende eeuws wapenbord van de weesvoogden van Harlingen. Op dat wapenbord bevindt zich het wapen van de weesvoogd Rein S. Miedema (1771-1829), de grootvader van de kunstschilder Rein Miedema. Dat wapen is boven dit artikel afgebeeld.

Kinderen van Rein Miedema

Uit het eerste huwelijk van Rein Miedema met Jeltje Schaafsma werden geboren:

1 Simon Miedema, geboren Harlingen 13 juli 1860, overleden Rotterdam 5 mei 1934, huwde 13 augustus 1885 te Rotterdam met Dirkje de Jong, geboren Rotterdam 9 maart 1860, overleden aldaar 27 maart 1934.

2 Pier Miedema, geboren Rotterdam 1 september 1861, overleden aldaar 8 december 1861.

3 Pier Miedema, geboren Rotterdam 29 oktober 1862, overleden aldaar 16 december 1862.

Uit het tweede huwelijk van Rein Miedema met Helena van Bakergem werden geboren:

4 Nicolaas Miedema, geboren Rotterdam 30 juni 1868, overleden aldaar 26 juli 1868.

5 Johannes Miedema, geboren Rotterdam 21 april 1870, overleden Doorn 29 juni 1952, huwde Rotterdam 3 december 1902 met Johanna Alberdina Heouffelaar uit Alkmaar.

6 Nicolaas Miedema, geboren Rotterdam 12 juni 1871, overleden aldaar 8 april 1916.

7 Rein Miedema, geboren Rotterdam 6 oktober 1872, overleden aldaar 4 mei 1899.

8 Josina Magdalena Miedema, geboren Rotterdam 4 december 1874, overleden aldaar 3 december 1875.

De helft van de kinderen werd niet ouder dan 1 jaar. De jongste zoon Rein Miedema Jr. (1872-1899) was kantoorbediende in Rotterdam en stierf een zeer ongelukkige dood. In het Algemeen Handelsblad van 5 mei 1899 is te lezen:

Rotterdamsche brandweer.

Voor een raamgordijn, dat gisteravond op een bovenwoning in de Van der Takstraat te Rotterdam vlamvatte, en dadelijk gedoofd werd, bracht de politie met hare brandhorens de geheele stad in rep en roer. Een 26-jarige brandweerman, hard loopende, zeeg op de Willemsbrug dood ineen.” Dit betreft Rein Miedema Jr.xv

Zoon Nico Miedema (1871-1916) werd muziekonderwijzer en violist in Rotterdam, maar was tevens kunsthandelaar.xvi Over zijn halfbroer Simon Miedema en broer Johan Miedema vervolg ik hieronder.

Simon Miedema (1860-1934), beeldhouwer in Rotterdam

Simon Miedema (1860-1934, ca. 1885, eig. K. van der Meulen)

Simon Miedema werd 13 juli 1860 geboren als oudste kind van Rein Miedema en Jeltje Schaafsma. Zijn twee jongere broers overleden reeds enkele maanden na hun geboorte. Als zuigeling verhuisde hij met zijn ouders naar Rotterdam. Zijn vader verdiende de kost als stukadoor en later – sedert 1868 – als ornamentsmaker. Op jonge leeftijd raakte Simon Miedema gepassioneerd door zijn vaders ambacht. In 1874 schreef hij zich in als student aan de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen in Rotterdamxvii, alwaar hij o.a. boetseer- en tekenlessen volgde. In 1878 verkreeg Simon Miedema een prijs voor de categorie Ontwerp Ornamentteekenenxviii;

Gisteravond had de jaarlijksche prijsuitdeeling aan de leerlingen van de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen, alhier, in de Groote Doelenzaal, plaats. (…)

Na [een] belangrijke rede [van de directeur], die door den aanwezigen luide werd toegejuicht, ging men tot de prijsuitdeeling over.

De bekroonde teekeningen en werkstukken van de leerlingen, die in een aangrenzende zaal tentoongesteld waren, geven het duidelijkste bewijs van hoeveel nut een dergelijke inrichting in een stad als Rotterdam is.

(…)” aldus het Rotterdamsch Nieuwsblad 29 juni 1878.

Simon Miedema was een zeer talentvol student aan de Academie in Rotterdam. Hij won de Prix de Rome, de oudste studiebeurs voor studenten aan kunstacademies in Nederland. Deze prijs werd in 1807 in Nederland geïntroduceerd door Koning Lodewijk Napoleon. De Prix de Rome gaf Simon Miedema de mogelijkheid om een half jaar in Rome te studeren, alwaar hij rond 1878/1879 verbleef. De daaropvolgende jaren wist hij op verschillende moment media-aandacht te krijgen, zoals bij de 300e geboortedag van Hugo de Groot die in 1883 in Nederland feestelijk werd herdacht. Er werd een prijsvraag uitgeschreven voor o.a. een beeld van Hugo de Groot. Hierop stuurde Simon Miedema een beeld in, dat werd bekroond op het Grootfeest in Odeon te Amsterdam;

Van de vier ingekomen ontwerpen voor het eerste gedeelte is één ingezonden onder het motto: Gerechtigheid, de prijs waardig goedgekeurd. Het is gebleken te zijn ingezonden door den heer S. Miedema te Rotterdam, die met dit ontwerp begroet mag worden als een veelbelovend [jongen] in het in Nederland zoo moeilijk te ontginnen vak van de beeldhouwkunst.”xix

Simon Miedema exposeerde met zijn werk tevens op verschillende internationale tentoonstellingen. Op deze tentoonstellingen waren Nederlandse kunstschilders immer flink vertegenwoordigd; dit in tegenstelling tot Nederlanders beeldhouwers. Op de Tentoonstelling van Beeldende Kunsten te Brussel in 1884 bleek hij de enige deelnemende Nederlandse beeldhouwer te zijn, “met eene statue in pleister, voorstellende: de laatste Kus”xx Het jaar daarop, in 1885, zond Simon Miedema “een kop” in t.g.v. een tentoonstelling in Antwerpen. Zijn leerlingen aan de Academie voor Beeldende Kunsten, waaraan Simon Miedema reeds in 1881 als leraar verbonden was, waren trots op hun meesters inzending. “In Rotterdam had men ‘de laatste Kus’ van dien meester, een stervende die het kruisbeeld kust, met bloemen versierd en gebruikt om daarmede de gang, die naar de teekenklas voert, af te sluiten.”xxi

Beeldhouwkunst werd in het calvinistische Nederland reeds lange tijd ondergewaardeerd. Op 6 september 1886 schreef het Nieuws van den dag de volgende lovende, doch ook kritische woorden:

Wij mogen blij zijn, dat wij een paar goede beeldhouwers hebben, we mogen bogen op Miedema, Teixeira de Mattos, B. van Hove, Van den Bossche, – weldra wellicht ook op Mejuffrouw G. Schwartze, van wie ik onlangs een beeldje vol gevoel zag; maar daar blijft het dan ook bij. Al wil men zelfs den heer en mevrouw Stracké bij de genoemden meetellen, waartoe zij volgens sommigen het recht hebben, wat beteekenen wij dan nog ten deze bij België? ‘t Is waar, wij koopen ook geen beelden, en als wij bij uitzondering eens een beeld noodig hebben, zooals een “Vrede” voor het Rijksmuseum, dan bestellen wij het bij F. Vermeylen, professor aan de academie te Leuven”.

Beeldhouwwerken van Simon Miedema (1860-1934)


Simon Miedema, geschilderd door Jan de Jong

Ondanks de bescheiden vraag in Nederland naar beeldhouwwerken, kon Simon Miedema rekenen op enkele grote opdrachten. Met name zijn geliefde woonplaats Rotterdam liet hem niet in de kou staan. Gelukkig heeft een belangrijk deel van zijn werk het desastreuze bombardement op Rotterdam in mei 1940 overleefd;

Bij de bouw van Het Witte Huis 1897/1898, toentertijd het hoogste kantoorgebouw van Europa, werd hem gevraagd om zes beelden te maken. Deze beelden werden geplaatst in de nissen op de tweede verdieping van dit gebouw en stelde voor de personificaties van Landbouw, Nijverheid, Arbeid, Vooruitgang, Handel en Zeevaart.xxii Door oorlogsgeweld is het beeld Arbeid helaas verloren gegaan.



Het beeld ‘Handel’ op het Witte Huis in Rotterdamxxiii

Ter gelegenheid van de 18e verjaardag van koningin Wilhelmina in 1898, dat daarmee tevens haar regeerperiode inluidde, schonk de vereniging Fijenoord een fontein aan de gemeente Rotterdam. De fontein werd ontworpen door architect Henri Evers (1855-1929), maar gemodelleerd door Simon Miedema. Deze Wilhelminafontein staat sindsdien op het Burgemeester Hoffmanplein in Rotterdam.



De Wilhelmina-fontein in Rotterdam

Eveneens in 1898 werd de houten hefbrug over de Wijnhaven vervangen door de zogenaamde Regentessebrug. De brug werd ontworpen door architect D.B. Logemann, maar de beelden die de brug verfraaien werden gemaakt door Simon Miedema. De brug is ook bekend onder de naam Vierleeuwenbrug, naar aanleiding van de – door hem uit natuursteen gehouwen – vier opzittende leeuwen die de brug “bewaken”.



Een van de vier leeuwen die de Regentessebrug ‘bewaken’

Een andere grote opdracht volgde bij de bouw van het nieuwe stadhuis aan de Coolsingel tussen 1914 en 1920. Dit gebouw heeft als een van de weinige gebouwen in het centrum van Rotterdam het bombardement van 1940 overleefd. Deze opdracht werd de eerdergenoemde architect Henri Evers gegund. Simon Miedema maakte verschillende beelden rondom het stadhuis. Henri Evers en Simon Miedema waren overigens collega’s; zij werkten beiden aan de Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen in Rotterdam. In 1887 werd Henri Evers aangesteld als hoofd van de afdeling Bouwkunst.

Buiten Rotterdam zijn ook nog enige werken te vinden van Simon Miedema, zoals een Christus-beeld bij de Oudkatholieke Kerk St. Vitus in Hilversum (1889), de gevelreliëfs op het Luxor Theater in Arhem (1915) en een Christus reliëf in de Bonifatiuskerk te Makkinga.



Het Christusbeeld boven de ingang van de Oud-Katholieke St. Vituskerk in Hilversumxxiv

In 1926 nam Simon Miedema na 46 jaar leraarschap afscheid van de Academie. Het Rotterdamsch Nieuwsblad van 16 juli 1926 schreef daarover het volgende:

Academie

Het afscheid van den beeldhouwer S. Miedema als leeraar in het boetseeren.

Leeraars die den vijf-en-zestig jarigen leeftijd hebben bereikt, mogen aan de Academie niet dan in zeer bijzondere gevallen verbonden blijven en zoo is dan aan het eind van dezen cursus ook heen gegaan de beeldhouwer S. Miedema, die zes-en-veertig jaar in het gebouw aan de Coolvest onderwijs heeft gegeven in het boetseeren, in den zomer des morgens en des avonds in den winter.

Gisteren heeft dat afscheid in intiemen kring plaats gevonden; hartelijke woorden zijn er bij gesproken en een herinnering werd de scheidende meegegeven. Toch moest het den heer Miedema zwaar vallen, die nog niet aan het eind is van zijn kracht en evenmin een man in bonus. Doch als zoo vaak gold het hier ook: de wet is hard, maar ‘t is de wet.

De groote tijd van Miedema’s onderwijs ligt trouwens alweer jaren terug. Toen, toen het ornament bloeide, elke stukadoor zijn ornamentist had voor het vervaardigen van plafondrosetten enzoovoorst, toen men de gevels der huizen graag versierde met in cement gegoten “beeldhouwwerk”, had Miedema zijn meeste en beste leerlingen, die graag profiteerden van zijn kennis en handigheid bij het transponeeren der ornamentstijlen. Het was dan ook bij zijn zilveren feest aan de “Academie” dat hij hartelijk en dankbaar is gehuldigd door zijne praestaties als leeraar.

Miedema had er slag van om met zijn leerlingen om te gaan. Hij luisterde graag naar hun moeilijkheden, voegde zich even graag naar hun aanleg en hun wenschen en wist er ook bij de minder begaafden den moed in te houden. Daarom heeft hem zijn taak aan de Academie nooit verveeld en jaar in jaar uit stapte hij des zomers driemaal in de week ‘s morgens voor zeven even opgewekt uit Kralingen naar de Coolvest als hij in den winter daar vandaan meestal om tien uur thuiswaarts keerde.

Voor den beeldhouwer is ons land geen dankbaar arbeidsveld, en zonder twijfel heeft dat feit Miedema al vroeg – feitelijk veel te vroeg – gedreven in het onderwijs-gareel. Dat dit zijn ontwikkeling als kunstenaar in de weg heeft gestaan, staat vast, al zijn er hier en daar mooie dingen van hem te vinden, onder andere de vier bronzen beeldjes in Boijmans, de jaargetijden symboliseerend.

Doch ook de ontwikkeling naar den nieuwen tijd heeft Miedema niet meer kunnen meemaken, zijn tusschen zijn atelier en de Academie verdeelde leven gaf hem geen voldoende gelegenheid daartoe. Zoo moest tenslotte ook zijn positie als leeraar daaronder lijden en zijn onderwijs gestadig aan beteekenis verliezen, zodra het hooger kwam dan het aanleeren van de eerste routine.

Dit misverstand tusschen hem en den tijd was evenwel niet uit den weg te ruimen en het heeft op het onderwijs in zijn afdeeling geen goede invloed gehad. Was een kwart eeuw geleden de boetseerklasse een sterk meelevend element, nu mocht ze dat niet meer heeten en, als er een opvolger komt voor Miedema, zal deze in heel anderen geest moeten werken, het vak van een heel anderen kant moeten bekijken, wil dat veranderen.

Er is zoveel gewijzigd in de kunstwereld tijdens de bijna een halve eeuw dat Miedema aan de Coolvest les gaf, dat geheel nieuwe banen moeten worden ingeslagen, wil ook de beeldhouwkunst er – zij het dan in academischen vorm – voldoende modern worden onderwezen.”

Na zijn pensionering kreeg de inmiddels 70-jarige Simon Miedema nog één grote opdracht; het maken van een Erasmusbeeld voor het Erasmus College in New York. Over deze opdracht memoreerde zijn zoon Dr. R. Miedema, predikant en directeur van het Utrechts Instituut voor Kerkelijke Kunst, in 1940 o.a.: “In drie weken tijds voltooide hij het werk, in den zomer van 1930, van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds er aan arbeidend. Door dien inspannenden arbeid is echter het levenseind van den kunstenaar verhaast.”xxv




Simon Miedema in zijn atelier (eig. K. van der Meulen)

Simon Miedema overleed 5 mei 1934 in zijn woonplaats Rotterdam. Zijn echtgenote, Dirkje de Jong (1860-1934), overleed enkele maanden tevoren op 27 maart 1934. Uit dit huwelijk werden vijf kinderen geboren, waaronder de bovengenoemde Dr. Rein Miedema (1886-). Deze laatste gaf verschillende lezingen over (kerkelijke) kunst, en richtte zich soms ook op het werk van zijn vader. Hoewel de grote opdrachten de meeste aandacht trekken, maakte Simon Miedema ook beeldjes van klei en schetsen uit het volksleven van Rotterdam. Dr. Rein Miedema wees tijdens een lezing “op hoe zijn vader een open oog had gehad voor het echte Rotterdamsche straatleven en hoe uit zijn werken de liefde bleek, die hij voor zijn vaderstad koesterde. Dit werk vertoonde vooral een sterk dynamisch element, zoals “het uitrukken van de brandweer”, een beeld vol actie en leven. Evenals door dit werk wordt ook door andere werken als de “marktkoopman” en de “vrouw met de mosselwagen” de psyche van Rotterdam juist weergegeven.”xxvi “Het uitrukken van de brandweer” zal een ode zijn geweest aan zijn veel te jong overleden halfbroer Rein Miedema Jr. (1872-1899)…
Enkele jaren geleden heeft het voormalige SMV-sportterrein achter de Van Ballegooysingel te Hillegersberg (gem. Rotterdam) een woonbestemming gekregen. In november 2014 werd besloten de vijf nieuwe straten te vernoemen naar Rotterdamse beeldhouwers. Een van de vijf straten is vernoemd naar Simon Miedema, te weten de Simon Miedemahof. (bron: o.a. DTvB, 2018)

Johan Miedema (1870-1952), kunstschilder

Een halfbroer van de beeldhouwer Simon Miedema was Johan Miedema. Hij werd 21 april 1870 geboren in de Jonker Fransstraat in Rotterdam. Hij stapte als kunstschilder in de voetsporen van zijn vader Rein Miedema (1835-1912), maar had een geheel andere stijl. Hij behoorde tot de symbolistische schilders die verbeeldingskracht, fantasie en intuïtie centraal stelden. “Het symbolisme kenmerkt zich door een sterke hang naar het verleden en een gerechtigheid op het onderbewuste, het ongewone en het onverklaarbare. Het symbool stond daarbij centraal.”xxvii


een kunstwerk van Johan Miedema (coll. Jents Pit, Oldemarkt, 2015)


een kunstwerk op beton van Johan Miedema (coll. Van Veen, 2016)
Op de achterzijde staat gegraveerd: ‘ontdoekt aug 1931 J. Miedema’


“Place du Tertre, Paris”, Johan Miedema (coll. Hofsté, 2017)

In 1978 werd Johan Miedema uit de vergetelheid gehaald door conservator Thom Mercuur van het Coopmanshus in Franeker.

Ik kreeg een keer een bezoek van de Leeuwarder kunstschilder Dick Osinga en die vertelde mij van Miedema. Het verhaal fascineerde mij, want Miedema had eens in een eigen schilderij geschreven: dit is een leugen. Dan denk je al: hier heb ik met een aparte man te maken. Later kwam zijn dochter hier met dia’s van zijn werk en toen ik die zag, werd ik helemaal gek.” aldus Thom Mercuur.xxviii Het artikel vervolgt:

Miedema bleek een heel bijzonder man geweest te zijn. Van 1914 tot 1925 vervaardigde hij een serie schilderstukken , die hij de ‘Stabielen’ noemde, ‘stemmingsbeelden der lijnen en kleuren op zichzelve’. Hij had ontdekt door tekeningen te maken naar aanleiding van muziek, dat er bepaalde lijn- en kleurvormen zijn die een bepaalde stemming weergeven. Die (symmetrische) vormen noemde hij stabiel, om zij door de eeuwen heen eenzelfde stemming vertegenwoordigen.

Zo kwam hij tot een serie van vijftien ‘Stabielen’, achtereenvolgens “Goddelijke liefde”, “Vertwijfeling”, Macht”, “Tirannie”, “Ruine”, “Boze macht”, “Wijlend wee”, “Vervoering”, “Hoop”, “Verlossing”, “Recht”, “Wankelmoedigheid”, “Hartstocht”, “De weg tot Majesteit” en “De nederdaling van de Heilige Geest”. Deze serie begeleidde hij met een hele filosofie.

Maar er was nog iets bijzonders aan de hand: het materiaal waar hij op schilderde. Hij experimenteerde herhaaldelijk met minder vergankelijk materiaal voor zijn schilderijen dan linnen. Na proeven met onder meer asbestplaat, ging hij er tenslotte toe over zelf, in door hem gewenste maten en vormen, platen van enkele millimeters dikte te gieten van een speciale soort cement. De voorzijde werd met een door hemzelf samengestelde pasta gladgeschuurd, zodat hij de verf er uiterst dun en transparant op kon aanbrengen.

Toen de tweede wereldoorlog uitbrak, groef hij een groot gat in de tuin van zijn huis te Doorn en verborg daar in zware kisten zijn hele oeuvre, zodat het niet door oorlogsgeweld of door de Duitsers vernietigd kon worden. Na de bevrijding zijn “De Stabielen” weer opgegraven. Sommige werken bleken ernstig aangetast door vocht. De vierde stabiel, “Tirannie”, was zodanig beschadigd, dat hij niet meer hersteld kon worden.

De andere werken werden gerestaureerd door de heer Osinga, die dit aanbood, nadat het ministerie van CRM het om financiële redenen niet kon doen: de werken hadden namelijk eerst door het rijk moeten worden aangekocht, alvorens ze gerestaureerd mochten worden. En daar was te weinig geld voor.”xxix

Het werk van Johan Miedema werd in augustus 1978 tentoongesteld in het Fries Museum in Leeuwarden. Johan Miedema overleed 29 juni 1952 in zijn woonplaats Doorn op 82-jarige leeftijd. Een groot deel van het werk is tegenwoordig in het bezit van de heer Jents Pit te Oldemarkt. Op 19 december 2015 zal hij daar diens omvangrijke Johan Miedema-collectie exposeren. 

De Rotterdamse tak van de Miedema’s telde – en telt – verschillende kunstzinnige en kunstminnende leden. De werken van hen bestrijken twee eeuwen en (tenminste) drie generaties. Tot de derde generatie behoorden nog twee zonen van beeldhouwer Simon Miedema, namelijk Johannes ‘Hans’ Miedema (1894-) en Evert Miedema (1887-1979). Hans Miedema emigreerde naar Amerika alwaar hij optrad als zanger en in Hollywood als decorateur werkte. Evert Miedema was actief als schilder, tekenaar, beeldhouwer, fotograaf en musicus en studeerde eveneens aan de bekende Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen in Rotterdam.xxx Hij was een voorloper wat betreft kleurenfotografie. Een neef van Evert Miedema, de heer K. van der Meulen, attendeerde mij op de ‘klankbeelden’ die Evert Miedema aan het einde van zijn artistieke loopbaan maakte; dit waren door hem ingesproken diaseries. Het laatste klankbeeld van Evert Miedema was genaamd ‘De Gouden Draad’ waarmee hij bedoelde dat creativiteit door de diverse generaties liep. Dat de artistieke genen niet enkel via de mannelijke lijn werden overgedragen bewijzen twee kleinkinderen van Evert’s zuster Petronella Johanna ‘Nel’ van der Meulen-Miedema (1890-1974), te weten de Nederlandse filmmakers Karst van der Meulen en Simone van der Vliet…

1Het spoorwegstation in Harlingen werd geopend in 1863

2Atze Sjoerds Schaafsma was evenals zijn vader aannemer van publieke werken

3Zijn broer Frits van Oppen, eveneens cargadoor en lid der firma Van Oppen’s Zonen te Harlingen, was in 1851 gehuwd met Margaretha Miedema, een zuster van RM.

4Op 18 mei 1857 werd de Rotterdamsche Diergaarde geopend aan de Kruiskade

5Oom Elisa Justinus Aalders (1880-1950), de cargadoor, was overigens verscheidene jaren bestuurslid van de Rotterdamsche Diergaarde

6Via Aalders-Schaafsma-Lamping-Borgesius-Huisinga

iAlgemeen Handelsblad 2 juni 1877

iiNieuw Amsterdamsch Handels- en Effectenblad 7 mei 1860

iiiAlgemeen Handelsblad 2 juni 1877

ivLeeuwarder Courant 26 maart 1847

vDe Waarheid 26 maart 1982

xiiAlgemeen Handelsblad 1 februari 1881

xivLeeuwarder Courant 20 december 1920

xvOverlijdensakte Rein Miedema (zoekakten.nl , 2014)

xviLeeuwarder Courant 10 juli 1978

xviiiRotterdamsch Nieuwsblad 29 juni 1878

xixSurinaamsche Courant 10 mei 1883

xxHet nieuws van den dag 3 september 1884

xxiHet nieuws van den dag 3 augustus 1885

xxvDe Maasbode 1 februari 1940

xxviDe Maasbode 1 februari 1940

xxviiiLeeuwarder Courant 10 juli 1978

xxixLeeuwarder Courant 10 juli 1978

Johan Miedema, ‘Schans, Delfshaven’, z.d. (coll. R. Peters, 2019)
Johan Miedema, ‘In den bloeitijd hooge boomen Delfshaven’, z.d. (coll. R. Peters, 2019)
Johan Miedema, ‘Onder Capelle a/d IJssel’, z.d. (coll. R. Peters, 2019)

38 reacties op “De kunstzinnige Miedema’s

  1. Beste,
    Heel hartelijk dank voor het verhaal over de kunstzinnige Miedema’s.
    Mijn grootmoeder Knierke Miedema heeft dezelfde voorvader als Rein en Simon Miedema. N.l Simon Reins Miedema strandwachter te Harlingen en getrouwd met Janke Gerbrands Wijngaarden. Zij woonden aan de Zoutsloot A 151 en kregen twee zonen Rein en Auke. Gisteren zag ik met mijn zoon en herhaling van tussen kunst en kitsch en werd een beeld van Simon Miedema besproken. Dat was de aanleiding om weer even op de naam te googlen en zo kwam ik op deze website terecht. Nogmaals mijn hartelijke dank voor U artikel.

    Vriendelijke groet,
    Afke Aardema
    Leeuwarden

    • Beste Afke Aardema,
      dank voor uw alleraardigste reactie 🙂 leuk te horen dat u plezier heeft gehad van het artikel en dat u eveneens verwant bent aan Rein en Simon Miedema. Ik heb die uitzending van Tussen Kunst en Kitsch gemist en ben nu wel heel nieuwsgierig geworden; ik zal het opzoeken en terugkijken. Hartelijk dank voor de tip en uw reactie.
      hart. gr.,
      Derk Jordaan

  2. goedenmiddag Jordanowski

    mocht u meerdere werken van Johan Miedema willen zien dan is dat mogelijk ik heb namelijk een 100 werken van Johan zowel op doek als gewapend beton

    groeten jents

    • Beste Jents,

      hartelijk dank voor uw reactie. Wat heeft u een ongelooflijk grote verzameling opgebouwd van werken van Johan Miedema. Prachtig om te horen! Dank ook voor uw uitnodiging. Ik ben wel nieuwsgierig geworden naar zijn werk; wellicht dat u mij een foto wilt sturen van een van zijn meesterwerken zodat ik die kan toevoegen aan het artikel.

      vriendelijke groet,

      Derk

  3. beste Derk graag zou ik je mail adres willen hebben om je meerdere foto’s te sturen en kun je zelf uitzoeken welke jij op je site wil zetten
    gr jents

  4. beste Hr Jordaan
    Via de tekst op de achterzijde van een schilderij op beton
    welke ik uit een erfenis heb gekregen ben ik op zoek gegaan
    naar meer informatie over de naam Miedema en kwam zodoende op uw studie terecht met veel interessante gegevens
    maart de kers op de taart was het laatste stukje over de zoon van Rein Miedema , Johan Miedema
    Het lijkt er op dat het schilderij wat ik bezit eerst op doek is geschilderd en later pas op beton is gezet gezien de ingekraste tekst op de achterzijde, namelijk:
    Ontdoekt aug 1931 J MIEDEMA
    Het schilderij zelf doet meer denken aan het werk van rein Miedema namelijk een rivier met oude scheepstypes en een roeibootje met twee man er in
    mocht u ge interesseert zijn kan ik wat verdere gegevens en foto’s sturen

    met vriendelijke groeten: Ruud van Veen

    • Beste heer Van Veen,
      hartelijk dank voor uw reactie. Wat leuk dat u op mijn artikeltje stuitte. Ik ben wel nieuwsgierig naar het kunstwerk. Graag ontvang ik een foto daarvan. Ik stuur u daarvoor een email. Alvast hartelijk dank.
      met vriendelijke groet,
      Derk

    • Beste heer en mevrouw Van Veen,
      hartelijk dank voor uw email met foto’s en achtergrondverhaal van dit bijzondere kunstwerk van Johan Miedema. Ik heb de foto toegevoegd aan het artikel. Het onderwerp heeft inderdaad veel weg van zijn vader Rein Miedema; leuk kom te zien!
      vriendelijke groet,
      Derk

  5. het kan wel kloppen wat ruud van veen zegt , ook daar heb ik er meer van waar achterop in de beton geschreven staat ONTDOEKT
    ben eerlijk gezegd ook wel benieuwd wat voor soort schilderij ruud heeft

    m.vr.gr jents pit

    • Beste Jents,
      bijzondere manier van bewerken had Johan Miedema! Ik heb een foto van het betreffende kunstwerk geupload.
      vr. gr.
      Derk

  6. ik heb het schilderij van ruud gezien en is ook prachtig , het is alleen zo jammer dat deze man eigenlijk geen bekendheid heeft ,
    wat wel leuk is dat ik vorige week de familie heb gesproken die nu in zijn huis in doorn woont en alles ook nog in die stijl vanuit die tijd hebben en de overbuurman heeft de dochter van johan ( helena Miedema ) gekend , maar daar stopt het met de miedema’s want zij bleef kinderloos mocht je belang hebben bij een schilderij gemaakt door johan van helena ( Hena ) dan hoor ik het wel van je
    en natuurlijk hebben we alle schilderijen bij ons in de zaak hangen en men is welkom om ze eens te bezichtigen

    gr jents
    de meubelerie
    oldemarkt

  7. I am so glad to have come upon this information . I have been upgrading my families history for my children and future generations. I am related to the painter Johan Miedema and have several paintings that were given to me personally by his daughter Hena and her mother in 1952, on the day I arrived by boat to make the acquaintances of the families that I left as a child of 18 Months from Holland, the then home of my grandfather Simom Miedema. I was then 28 years old then and had felt the loss of actual connections with my relatives. Only mail contact in those days.

    • Dear Mrs Rook,
      thanks for your message. Fortunately you have been able to understand this article in Dutch. Thank you for the lovely, personal story. So the paintings – and relatives – of Johan Miedema crossed borders! Should you have any questions or additional information, please do let me know. I understand that your grandparents are Simon Miedema (1860-1934) and Dirkje de Jong (1860-1934)? I would love to add a picture of the painter Rein Miedema (1835-1912) and his first wife Jeltje Schaafsma (1836-1864) to this article. Unfortunately I don’t have any pictures of them. Is there a chance you could help me with that? Jeltje Miedema-Schaafsma was the sister of Pier Schaafsma (1844-1916), the grandfather of my grandfather. In the nearby future I will write something about our Schaafsma-roots.
      Kind regards,
      Derk

  8. Mijn leven lang heb ik altijd het zeeschilderij van Rein Miedema bij ons thuis zien hangen. Ik deed er niets mee. Totdat ik kortgeleden mijn (stief)moeder moest verhuizen naar een zorgcentrum. Wat doen we met “het” schilderij. Rein Miedema jr. , de predikant, was mijn grootvader, hij trouwde en kreeg 2 dochters waarvan dus 1 mijn moeder was. Wat leuk te lezen dat iemand studie gemaakt heeft van deze kunstzinnige voorvaderen. Ons schilderij is een zeegezicht met een aantal platbodems. Het is in slechte staat maar zal het binnenkort eens laten zien aan een kunsthandelaar.
    Met vriendelijke groet

    • Beste mevrouw Beelen,
      mijn excuus voor de late reactie; ik heb de website afgelopen paar maanden vreselijk laten versloffen.
      Wat leuk om een reactie te horen van een kleindochter van Ds. Rein Miedema Jr. Mocht u aanvullingen en/of verbeteringen hebben, hoor ik dat uiteraard heel erg graag.
      Zonde om te horen dat het schilderij op dit moment in slechte staat is. Ik hoop dat het schilderij zonder al te hoge kosten kan worden gerepareerd. Uw voorvader was immers een zeer goed kunstschilder. Mocht u overigens een portretfoto hebben van de kunstschilder Rein Miedema, houd ik mij van harte aanbevolen. Graag zou ik zijn portret aan het artikeltje willen toevoegen.
      Met vriendelijke groet,
      Derk Jordaan

  9. Beste meneer Jordaan,

    Een paar jaar geleden heeft mijn zus mij een schilderij van Johannes Miedema kado gedaan.
    Zij heeft voordat ze het mij gaf laten schoonmaken en opnieuw laten inlijsten.
    Het betreft een visserbootje in een watergebied.
    Mocht u geinteresseerd zijn dan wil ik u wel een foto sturen.

    • beste familie Meijer,

      dank voor uw reactie. Leuk om te horen dat u een schilderij van Johan Miedema in uw bezit heeft. Zijn vader schilderde zelf graag hetzelfde genre. Ik ontvang uiteraard graag een foto van het werk. Als u wilt plaats ik de foto in het artikel 🙂

      mvg
      Derk Jordaan
      d_jordanowski @ hotmail . com

  10. beste Derk
    ik heb nog een schilderij gemaakt door johan en weet eigenlijk wel zeker dat dat een portret van z’n vader is en daarbij heb ik ook nog een prachtig schilderij van zijn dochter Hena , [ helena ]
    ik denk dat mevr Dirkje M Rook daar wel weer benieuwd naar zal zijn
    mocht je er belang bij hebben dan hoor ik het graag van je
    gr jents

  11. Geachte Heer,
    Ben in bezit van een schilderij van Johan Miedema denk ik.
    Het is een afbeelding in Parijs. Achterop staat Geschreven Place du Tertre Paris.
    Als het u interesseert kan ik een afbeelding zenden.
    Met vriendelijke groet,
    Hans Hofste

    • Geachte heer Hofstede,
      hartelijk dank voor uw reactie. Ik ben zeker geïnteresseerd in een afbeelding van het schilderij en voeg die dan vervolgens graag toe aan het artikeltje. Ik stuur u een email zodat u mijn emailadres heeft.
      Met vriendelijke groet,
      Derk Jordaan

  12. Geachte heer Jordaan, complimenten voor uw informatieve website. Onze familie is in het bezit van een schilderij van Rein Miedema, dat volgens de overleving ‘Maas met Poortgebouw’ heet. Ik kan u een foto sturen.

    • Geachte heer Paul,
      dank voor uw bericht. Wat leuk dat u een schilderij van Rein Miedema in uw bezit heeft. Als u het goed vindt voeg ik daar graag een foto van toe aan het artikel. U kunt de foto sturen naar d_jordanowski at hotmail.com.
      Bent u toevallig verwant aan de heer Willem Gijsbrecht Lodewijk Paul (geb. Deventer 1831, chemist aldaar), zoon van Hendrik Willem Paul (1798-1885) en Louise Wilhelmine Antoinette Constance Klein (1807-1868)? In dat geval heb ik scans van brieven van uw oud-oudoom aan een jeugdvriend.
      met vriendelijke groet,
      Derk Jordaan

  13. Geachte heer Jordaan,
    Hartelijk dank voor uw zeer informatieve website mbt de fam. Miedema. Ik ben geen familie maar bewonderaar van die bijzondere Johan Miedama. Zijn serie ‘Stabielen’ behoren wat ons betreft in een museum met een speciale Miedema-kamer. Bij zijn dochter hebben wij ooit foto’s mogen maken van een aanverwant schilderij, getiteld ‘Kunsttempel’, teneinde er een kunstkaart van te maken. Misschien is er iemand onder uw bezoekers die weet waar dit schilderij zich bevindt? Ik zou het graag nog eens willen zien.

    • Geachte heer Bakker,
      dank voor uw reactie. Leuk te horen dat u een bewonderaar bent van Johan Miedema. Een expositie van de werken van Rein Miedema en diens zoon Johan Miedema lijkt mij een mooi plan; hopelijk wordt dat in de toekomst een keer opgepakt. Ik zal u in een email koppelen aan een bezoeker die veel werk van Johan Miedema in het bezit heeft.
      met vriendelijke groet,
      Derk Jordaan

    • beste hr bakker ,
      neem eens contact op met deze bewonderaar van Johan Miedema , ook hij kent Helena
      Aart van de Brandhof <brandhaart@gmail.com
      deze meneer woont in Amersfoort
      gr jents

  14. Hebt u enig idee waar de werken van Johan Miedema te zien zijn? Jents Pit had er een aantal in zijn bezit. Is dat nog zo?
    Wij wonen in het huis in Doorn waar Johan Miedema heeft gewoond en ok zijn dochter Helena.

    • Brechtje, dank voor uw bericht. Ik stuur u een email met daarin het mailadres van de heer Pit, dan kunt u met hem contact leggen.
      met vriendelijke groet,
      Derk

  15. Verbouwing pand Binnenweg 9, door architect J.W. Matthijs, (Boezemsingel 158 en 166, over de Lange Warande). De voorpui is gebouwd naar Romaansche motieven, fraai gebeeldhouwd in hard- en zandsteen, naar modellen van P. Miedema door G. Kooyman.
    Het benedengedeelte is ingericht tot een proeflokaal, zeer fraai gemaakt in Duitsche Renaissance, met schilderwerk van Miedema, koperwerk van de smaakvolle firma Kaufmann en Landheer, verfwerk van de firma Varkenvisser en Co enz. De buffetten zijn keurig in stijl. ‘t Is alles iets heel bijzonders; de eigenaar, de heer H.M. Beere(n)wout, heeft geen kosten ontzien om dat te verkrijgen.
    Het pand Binnenweg 9 was genaamd “Het Hoogerhuis”.
    https://www.flickr.com/photos/148859204@N07/31281754478/in/dateposted-public/

    • Dank voor de info. Nu is de vraag wie werd bedoeld met P. Miedema? De ornamentsmaker en kunstschilder Rein Miedema, of (vermoed ik) diens zoon, de beeldhouwer Simon Miedema. Heeft de voorpui de oorlog overleeft?

  16. Interessant om te lezen. Ik kocht vandaag bij de kringloop een fraai schilderij van Rein Miedema uit 1892. Een schip, vermoedelijk op de Zuiderzee. Zoekend naar meer informatie kwam ik op deze site terecht.

  17. hallo derk , ben een tijd niet op jou site geweest en zag dat er mensen nieuwsgierig waren naar de werken van johan miedema , ik ben veel mails kwijt geraakt dus die mensen mogen me nog wel een mail sturen of eventueel bellen , pit.jents@gmail.com of 0650892261
    ik heb nog een 70 werken van johan miedema
    gr jents

    • Hallo Jents, ik heb enkele geïnteresseerden uw mailadres gegeven. Zij kunnen rechtstreeks met u in contact komen. Wellicht is het een idee contact op te nemen met Tresoar in Leeuwarden aangaande uw collectie. Zij zijn ook geinteresseerd in Friese kunstenaars.
      gr. Derk

  18. Geachte heer Jordanowski,
    Met belangstelling las ik uw artikel over de kunstzinnige Miedema’s. Inderdaad een bijzondere familie. Aanleiding voor mijn interesse is het feit dat mijn vrouw en ik op heel bescheiden schaal kunst verzamelen, en sinds enige tijd in het bezit zijn van drie schilderijen van Johan Miedema. Wij vinden hem een uitstekend en daarom ernstig ondergewaardeerd schilder. We hebben dan ook (vinden we) drie topstukken van hem, alle op beton geschilderd – alleen dat al vinden we heel bijzonder. Eén van de schilderijen hebben we gekocht bij Jents Pit, maar mogelijk/waarschijnlijk zijn ze alle drie bij hem afkomstig.
    We zijn natuurlijk altijd bereid tot het sturen van een fotootje. Mocht het ooit tot een overzichtstentoonstelling komen, dan weet u nu in ieder geval de verblijfplaats van weer drie schilderijen.
    Met vriendelijke groet,
    Rob Peters, Waaksens

    • Geachte Rob Peters,

      dank voor uw bericht. Goed te horen dat u de kunstwerken van Johan Miedema heeft gevonden en weet te waarderen. Foto’s van zijn kunstwerken zijn zeker welkom en kan ik toevoegen aan het artikel. U kunt de foto(‘s) sturen naar d _ jordanowski @ hotmail.com.

      Met vriendelijke groet,
      Derk Jordaan

  19. hallo Derk
    weer veel te lang niet op deze site van jou gekeken ,
    zag dat Brechtje vroeg of ik nog werken van Johan had , er hangen nog een 40 werken bij ons , mochten er meer mensen belang bij hebben om te komen kijken dan mag dat natuurlijk maar kunnen ze me beter bellen want er ontgaat mij door drukte nog wel eens een mail, mijn nummer is 0650892261
    zo had Willem bakker het over de Aart van de maar ik begreep van Aart van de Brandhof <brandhaart@gmail.com dat die veilig opgeborgen liggen in Rijswijk en hij heeft het voor elkaar gekregen om ze te bekijken , ook Aart heeft een paar hele mooie werken van mij in huis hangen

  20. Beste Derk,
    I.v.m. het komende eeuwfeest van de Liturgische Kring schrijf ik een boek over 100 Jaar Liturgische Beweging. Daarin heeft
    Dr. Rein Miedema (1886-1954) een belangrijke maar bijna vergeten rol gespeeld. Hij was van 1938-1954 directeur van het Instituut voor Religieuze en Kerkelijke Kunst te Utrecht. Daarom ben ik op zoek naar een foto van hem. Kunt u mij hieraan helpen of heeft u enig idee bij wie ik zou moeten zijn? Groeten van Mieke Breij uit Utrecht

Laat een antwoord achter aan Danny Post Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*